Autor: Grażyna Krzysztoszek, Małgorzata Piszczek
Wydawnictwo: Oficyna Wydawnicza „Impuls”
Opóźnienie rozwoju mowy występuje wtedy, gdy proces kształtowania i rozwoju mowy we wszystkich bądź niektórych aspektach(fonetycznym, gramatycznym, leksykalnym czy ekspresyjnym) ulega opóźnieniu i przebiega niezgodnie z normą przewidzianą dla grupy wiekowej. Z opóźnieniem rozwoju mowy mamy do czynienia, gdy jest ono rezultatem indywidualnego tempa i rytmu rozwoju, a także gdy jest ono konsekwencją poważnych zaburzeń rozwoju, takich jak głuchota czy spektrum autyzmu. Przyczyn opóźnionego rozwoju mowy jest bardzo wiele, jednak niezależnie od tego, jakie są czy rodzaju opóźnionego rozwoju mowy, schemat postępowania terapeutycznego wygląda zwykle podobnie, stosowane są ćwiczenia stymulujące mowę, do których zalicza się zabawy oddechowe, słuchowe, logorytmiczne, dźwiękonaśladowcze i usprawniające aparat mowy.
Zanim jednak ten aparat mowy zaczniemy usprawniać, należy sprawdzić, czy i co się dzieje. Postawienie trafnej diagnozy warunkuje bowiem programowanie optymalnej terapii. Logopeda mierzy się z wyzwaniem, jakim jest ocena zachowań językowych i komunikacyjnych człowieka. W toku diagnozowania ocenia wiele elementów składających się na całokształt funkcjonowania językowo-komunikacyjnego pacjenta. Podstawową częścią badania logopedycznego jest badanie mowy. Obejmuje ono ocenę: stanu i funkcjonowania narządów artykulacyjnych, funkcji prymarnych, fonacji i prozodii mowy oraz wymowy pacjenta. W toku prowadzenia diagnozy ocenia się czynności poznawcze pacjenta: sprawność leksykalną, sprawność semantyczną oraz narracyjną. Sprawność leksykalna obejmuje sposób opisywania świata, czyli cały zasób słownictwa czynnego i biernego. Sprawność semantyczna odnosi się do tego, czy pacjent potrafi dane słowa przyporządkować do określonego znaczenia, czyli czy rozumie znaczenie pewnych pojęć. W toku diagnozowania sprawności poznawczych w logopedii ocenia się również sprawność narracyjną, czyli umiejętność tworzenia opowiadania z zachowaniem logicznego, przyczynowo-skutkowego ciągu.
Narzędziem służącym do ogólnej oceny rozwoju mowy dziecka może być na przykład „Logopedyczny kwestionariusz obrazkowy”, sprawdzający wymowę poszczególnych głosek, umiejętności językowe oraz zdolności komunikacyjne dziecka. Autorki, Grażyna Krzysztoszek i Małgorzata Piszczek, w opublikowanym nakładem Oficyny Wydawniczej IMPULS kwestionariuszu, dzielą się z nami nie tylko swoim doświadczeniem diagnostycznym, którego jest on wynikiem, ale dostarczają nam pomocy w pracy z dziećmi mającymi zaburzenia mowy. Atrakcyjny graficznie kwestionariusz będzie również interesujący dla dzieci, które tym chętniej uczestniczyć będą w takim badaniu czy „zabawie”. Kwestionariusz może być bowiem pomocny nie tylko dla logopedów – mogą go wykorzystywać w swojej pracy nauczyciele przedszkolni czy wczesnoszkolni, będzie również wspaniałym wsparciem dla rodziców.
Publikacja zawiera materiał obrazkowy związany z wymową samogłosek i spółgłosek oraz do nazwania członków rodziny, różnych czynności, zbiorów, kolorów, figur geometrycznych, liczebników, pojęć przeciwstawnych, przyimków, pór roku, pór dnia. Znajdziemy tu również proste historyjki obrazkowe o różnej złożoności (dwu-, trzy-czteroelementowe) oraz rysunki do opowiadania. Materiał obrazkowy został uzupełniony pytaniami, poleceniami i odpowiedziami, które mogą ułatwić korzystanie z pomocy, ale nie są obligatoryjne – szczególnie nauczyciele mogą wykorzystywać je na różne sposoby, nawet laminować, rozcinać i wykorzystywać do fizycznego ułożenia historyjki w logicznym ciągu zdarzeń.
Kwestionariusz obrazkowy polega na pokazywaniu dziecku obrazków wraz z zadawaniem pytań. Można wykorzystać pytania typu „co to jest?” (np. aparat, oko, osa, ucho) lub np. „kto mieszka w morzu - ryby”/”gdzie są pierogi – na talerzu” itp. Może się okazać, że dzięki użyciu kwestionariusza przekonamy się również o możliwościach dziecka, z których jako rodzice czy nauczyciele nie zdawaliśmy sobie sprawę (np. wiedza dziecka na określony temat, jego zainteresowania). Większość kart z obrazkami (z tyłu znajdują się poprawne nazwy przedmiotów) jest kolorowa, znajdziemy tu jednak również kartę biało-czarną, która wymaga od dziecka pokolorowania określonych ilustracji (np. trawa, serce, gałąź) na właściwy kolor. Historyjki zawarte w książce zawierają się natomiast w tematyce bliskiej dziecku – znajdziemy tu pory dnia (wskazywane zarówno przez wykonywane czynności, jak i widok za oknem), pory roku czy wydarzenia na drodze.
Kwestionariusz można wykorzystywać również w przypadku dzieci nie mających problemów z aparatem mowy, choćby do rozwijania słownictwa – może on stać się doskonałym uzupełnieniem zabaw tematycznych czy ćwiczenia przeciwieństw czy budowy zdań. Tym sposobem staje się on nieocenioną pomocą, z której korzystać można – w zależności od potrzeb i celu, który chcemy osiągnąć – w różny sposób.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz