Irina Gorbunova-Lomax "Draperie w malarstwie ikonowym"

Tytuł: Draperie w malarstwie ikonowym

Autor: Irina Gorbunova-Lomax

Wydawnictwo: Jedność

Pierwsze wzmianki o ikonach znajdujemy już w IV wieku w pismach Euzebiusza z Cezarei i Epifaniusza z Cypru. Według pism św. Augustyna już w V wieku ikony stały się przedmiotem kultu, zaś najstarsze zachowane do naszych czasów pochodzą z VI wieku. Dokumenty Soboru Nicejskiego z 787 roku wspominają, iż tradycja wykonywania ikon istniała od czasów apostolskich, nie ma jednak na to żadnych dowodów historycznych. Według tradycji, autorem pierwszych ikon był Łukasz Ewangelista. Jednak ta wielowieczna tradycja nie tłumaczy fenomenu wykonywania ikon, ani siły, z jaką one oddziałują na każdego, kto na nie spogląda.

Mimo tego, iż ikony przykuwają naszą uwagę, niewiele wiemy o technice ich tworzenia, choć coraz częściej w większych miastach powstają pracownie, zajmujące się tylko sztuką ikonograficzną. Teraz jednak możemy we własnym zakresie uzyskać wiedzę, nie tylko stanowiącą uzupełnienie tej zdobytej na studiach, dzięki podręcznikom metodycznym autorstwa Iriny Gorbunovej-Lomax. Opublikowana nakładem Wydawnictwa Jedność część druga serii pt. „Draperie w malarstwie ikonowym”, poświęcona została, jak wskazuje tytuł, motywom draperii. Książka ta stanowi kontynuacje książki poświęconej elementom pejzażu, uzupełniając o nowe treści kurs nauki rysunku, malarstwa oraz kompozycji zgodnie ze średniowieczną stylistyką.

Bogato ilustrowany podręcznik pozwala nie tylko na zdobycie wiedzy teoretycznej, ale również umiejętności dokonywania analizy dzieł sztuki, jakimi są ikony. Na konkretnych przykładach prześledzimy również ewolucję polegającą na rozszerzeniu środków wyrazu i precyzji, przechodzenia od umownych schematów po te dokładnie odwzorowujące rzeczywistość. Podręcznik koncentruje się głównie na środkowym etapie rozwoju, charakteryzującym się bogatymi i złożonymi sposobami oddawania kształtu i przestrzeni. Autorka analizuje tu różne formy draperii oraz pokazuje, w jaki sposób uzyskać iluzję kształtu przestrzennego przez prawidłowe rozłożenie linii plam barwnych. Przy czym podkreśla, że średniowieczne zasady obrazowania nie wykluczają możliwości przedstawiania trójwymiarowości i przestrzeni.

Z tego tomu dowiemy się m.in. co rozumiemy pod postacią fałd materiału, bowiem to właśnie nimi będziemy się tym razem zajmować. Autorka pisze o stereotypowym myśleniu o cieniu, podkreśla wagę linii konturu oraz rozpracowuje po kolei rysunek draperii. Następnie zajmiemy się rozjaśnieniami na draperiach z pionowo ukształtowanymi fałdami. Poświęcona temu pierwsza część książki kończy się przykładami szkolnych ćwiczeń z kaligrafii konturów i z rozjaśnień „wachlarzy” oraz „harmonijek”. Część druga książki omawia kwestie związane ze złożonymi grupami fałd, m.in. w formie „grzybków”, gdzie znajdziemy analizę typowych fragmentów strojów, jak np. rękawów. W części trzeciej natomiast rozłożony na „czynniki pierwsze” został motyw chusty.

Dzięki niezwykle precyzyjnie skonstruowanemu kursowi, czytelnicy będą przygotowani do samodzielnej pracy ze średniowiecznymi malowidłami, rozróżniania dobrych i tych nieudanych prac, a także zyskają wiedze potrzebną do tworzenia autorskich kompozycji. Autorka poddaje krytycznej analizie wybrane ikony, obnaża najczęściej występujące błędy, zaś każdy temat zawiera liczne przykłady. To sprawia, że lektura podręcznika dostarcza nam dogłębnej wiedzy na temat poszczególnych elementów malarstwa ikonograficznego, ale przede wszystkim pozwala docenić precyzję wykonania i artyzm tych najlepszych dzieł.