Charlotte Brontë "Shirley"

Tytuł: Shirley

Autor: Charlotte Brontë

Wydawnictwo: MG

Początek XIX wieku to okres zarówno problematyczny, niespokojny, z uwagi na wojny napoleońskie, jak i wiążący się z gwałtownymi przemianami technologicznymi. Zubożałe społeczeństwo, ludzie tracący pracę za sprawą postępu – wszystko to nie tworzy sprzyjających warunków dla przedsiębiorców. I nawet rozwój duszpasterstwa nie zmienia sytuacji, bowiem ludzie coraz mocniej buntują się, poszukując sposobu na życie i uciekając się do przemocy. Agresja, niekiedy irracjonalna, skierowana jest przeciwko tym, którzy mają lepiej, którzy w ich mniemaniu przyczyniają się do ich sytuacji.

Takim właśnie wrogiem – w mniemaniu mieszkańców – jest Robert Moore, rzutki przedsiębiorca, owładnięty ideą zarobienia dużych pieniędzy i to samodzielnie, bez pomocy rodziny. Pożyczka pozwala na wydzierżawienie małej przędzalni oraz niewielkiego domku obok, zaś pod jego czujnym okiem oba miejsca zaczynają coraz lepiej funkcjonować. Mężczyzna zdaje sobie jednak sprawę, że aby zamienić fabrykę w dobrze funkcjonujące przedsiębiorstwo, konieczna jest modernizacja parku technologicznego. Jednak zamówienie nowych maszyn przędzalniczych sprawia, że staje się on obiektem nienawiści okolicznych mieszkańców, którzy pozbawieni środków do życia, o swoje położenie obwiniają właśnie mechanizację.

Moore jest człowiekiem czynu, i jako taki – myśląc o przyszłości firmy - postanawia poślubić zamożną (i nijaką) Shirley Keeldar, która z kolei kocha się z wzajemnością w ubogim Louisie, który zajmuje posadę guwernera w rodzinie jej wuja. Jednak „ubogi” jest tu słowem-kluczem, a taki mezalians nie wchodzi w grę, zresztą sam mężczyzna jest boleśnie świadomy przepaści dzielącej jego i ukochaną. Jakby zawiłości sercowych było mało, to jego serce należy do niewinnej Caroline, żyjącej na łasce stryja, skrycie marzącej o samodzielności. W przeciwieństwie do wielu kobiet tamtego okresu, Caroline pragnęłaby tak naprawdę uczyć się handlu, by pomagać Robertowi w jego pracy.

Jak zakończą się te miłosne perypetie, przekonamy się dzięki lekturze powieści pt. „Shirley”, autorstwa Charlotte Brontë. Opublikowana nakładem Wydawnictwa MG powieść, napisana po sukcesie „Dziwnych losów Jane Eyre”, to niezwykle klimatyczna opowieść, w której równie (a nawet bardziej) fascynujące co historie miłosne, jest tło społeczno-gospodarcze. Przyjemność z lektury odnajdą jednak przede wszystkim miłośnicy pisarki, a także specyficznego klimatu, który pojawia się w jej książkach. Nie mamy tu co liczyć bowiem na szybki rozwój akcji, nawet tytułowa bohaterka pojawia się w tekście dość późno, a autorka tak wielką uwagę przywiązuje do szczegółów, że momentami gubimy główny wątek.

Wielu czytelnikom książka może wydawać się nieco mdła, szczególnie, że licząca sobie ponad sześćset stron opowieść ma wiele takich fragmentów, które poświęcone są wyłącznie opisom stosunków pomiędzy klasami społecznymi czy trudnej sytuacji wybranych grup społecznych. Również bohaterowie opisani zostali w typowy dla autorki sposób, są czarno-biali, nieco rozmyci, dalecy nam i tak naprawdę trudno do końca wczuć się zarówno w ich położenie, jak i opowiadaną historię. Jednak również taka charakterystyka postaci ma swój urok, choć docenią go zapewne wyłącznie wybrani czytelnicy.