Małgorzata Obrycka, Grzegorz Piekarski, Marty Anny Sałapata "Inni. Edukacja równościowa. Tworzenie przestrzeni i warunków dla innego"

Tytuł: Inni. Edukacja równościowa. Tworzenie przestrzeni i warunków dla innego

Autor: red.nauk.: Małgorzata Obrycka, Grzegorz Piekarski, Marty Anny Sałapata

Wydawnictwo: Oficyna Wydawnicza IMPULS

Na ziemi żyje około trzech do siedmiu tysięcy różnych grup etnicznych i narodowych. Niektóre dość znacząco różnią się pomiędzy sobą, nie tylko poglądami politycznymi, ale i kolorem skóry. Jednak nie trzeba doszukiwać się tych różnic w rozmaitych narodach, wystarczy spojrzeć na mniejsze grupy społeczne, gdzie tak naprawdę nie ma możliwości, by dwie jednostki były takie same, albo nawet bardzo do siebie podobne. Istnieje jednak akceptowalny próg tej odmienności, zwykle bowiem lubimy ludzi, którzy w jak największym stopniu są do nas podobni. Każdy, kto nie wpasuje się w schemat, kto – z różnych powodów wyróżnia się z tłumu – jest piętnowany. A choć tyle się mówi o tolerancji, to tak naprawdę możemy deklarować ją, ale tylko wówczas, kiedy ta inność nie pojawi się w naszym otoczeniu. Wówczas bowiem diametralnie zmieniamy zdanie. Dlaczego? Zwykle kieruje nami strach i brak wiedzy o tym, co z tą innością się wiąże. Dlatego tak ważna jest społeczna świadomość, ale także badania, w jaki sposób ludzie uznani za „innych” radzą sobie w społeczeństwie, między innymi po to, by móc zapewnić im możliwie jak największe wsparcie.

O tej niezwykle problematycznej i wrażliwej społecznie kwestii powstało wiele publikacji, jednak niewiele z nich podejmuje tak kompleksową próbę ujęcia tematu, jak to ma miejsce w książce pod redakcją naukową: Małgorzaty Obryckiej, Grzegorza Piekarskiego i Marty Anny Sałapaty. Opublikowana nakładem Oficyny Wydawniczej IMPULS książka pt. „Inny. Edukacja równościowa. Tworzenie przestrzeni i warunków dla innego” nie tylko może stać się wstępem do dyskusji czy dalszych badań, ale również uwrażliwia nas na całe spektrum przypadków, w których mamy do czynienia z innością. W tej pozycji ukazane zostały różne oblicza inności i to na wielu płaszczyznach. Mimo tych różnić nie tylko w pojmowaniu, ale także w przejawach tej inności, książka stanowi spójną całość, zamykającą się w temacie edukacji równościowej. Pojęcie „inny” jest tu rozumiane jako kategoria pedagogiczna, zaś sama inność została przedstawiona w świetle relacji międzyludzkich, stosunku do własnego ciała, moralności, seksualności i preferencji seksualnych, satysfakcji, wykształcenia czy filozofii życia oraz religii.

Książka składa się z sześciu części, zbudowanych z różnych tekstów dotyczących danego obszaru inności. Rozdział pierwszy stanowi metarefleksję na temat inności, wyrażoną m.in. w tekstach Przemysława Pawła Grzybowskiego na temat wyzwań dla środowiska pedagogów wobec kryzysu edukacji antydyskryminacyjnej, równościowej i międzykulturowej w Polsce. Znajdziemy tu również teksty poświęcone homofobii i temu, jak ucząc walczyć z nią (Izabela Desperak, Grzegorz Stefaniak), a także omówienie kwestii edukacji dyskryminacyjnej na przykładzie projektu „Journey to acceptance”, poświęconego włączeniu społecznemu i równości, edukacji międzykulturowej i uczeniu się przez całe życie oraz aktywizacji młodzieży. Przeczytamy tu również o czynnikach wpływających na postrzeganie byłych więźniów (tekst Ewy Piotrów) oraz o wychowankach z niepełnosprawnością w systemie pieczy zastępczej (tekst Iwony Gumowskiej).

Część druga dotyczy inności na różnych etapach kształcenia – w przedszkolu i w szkole. Znajdziemy tu m.in. tekst Lucyny Pacan o pracy z dzieckiem ze spektrum autyzmu oraz Michaliny Matynia na temat komunikacji alternatywnej i wspomagającej w pracy z dzieckiem autystycznym. Trzecia część została poświęcona zdrowiu – wśród zamieszczonych tu tekstów znajdziemy ten poświęcony wyzwaniom w edukacji równościowej dotyczącej osób z doświadczeniem chorób psychicznych czy też edukacji równościowej w sporcie. Z kolei część czwarta została poświęcona inności w historii, literaturze oraz sztuce. O obrazie kobiety w prozie pokaszubskojęzycznej Jana Drzeżdżona pisze Krystyna Lewna, zaś o idei równości w amerykańskiej Deklaracji niepodległości z 1776 roku – Katarzyna Marszałek. Niezwykle rzadko poruszaną kwestią jest sztuka osób z HIV/AIDS – na ten temat pisze Anna Maj.

Część piąta dotyka kwestii płci, rozumianej zarówno jako zjawisko biologiczne, jak i społeczne. Alina Błaszczyk zaprezentowała tu analizę zróżnicowania na polskim rynku pracy z uwagi na płeć, zaś Khedi Alieva oraz Dorota Jaworska piszą o prawach kobiet i transformacji tożsamości w kontekście uchodźctwa. Ostatnia, szósta część, związana jest z szeroko pojętą tematyką etyczności, przedstawioną z punktu widzenia świeckiego oraz systemów religijnych. Znalazły się tu m.in. teksty poświęcone symbolom religijnym w przestrzeni szkolnej czy potencjału seksualnego serialu animowanego dla dzieci.

Mimo iż zapewne książka nie wyczerpuje zagadnień związanych z innością, to zwraca uwagę wszechstronnym spojrzeniem na tę kwestię. Przystępny język publikacji, same tematy, które rzadko stanowią przedmiot naukowych rozważań, na które zwykle nie zwracamy uwagi pokazują nam, jak bardzo potrzebna jest to pozycja, bowiem pomiędzy zdaniami pozwalają tak naprawdę dostrzec tych „innych”, których dotyczą. Innych, ale nie gorszych!