Iwona Chrzanowska „Pedagogika specjalna. Od tradycji do współczesności”

Tytuł: Pedagogika specjalna. Od tradycji do współczesności

Autor: Iwona Chrzanowska 

Wydawnictwo: IMPULS 

Pedagogika specjalna koncentruje się na człowieku wymagającym profesjonalnego wsparcia w odkrywaniu własnego potencjału oraz pokonywaniu różnorodnych trudności. Istotą pedagogiki specjalnej jest zatem niesienie pomocy osobom z różnorodnymi ograniczeniami, znacząco wpływającymi na ich proces kształcenia, wychowania, a także socjalizacji. Zadaniem pedagogiki specjalnej jest nauczanie, wspomaganie wychowywania oraz rewalidacja, czyli usprawnianie obniżonych funkcji i kompensowanie ich poprzez te, które są prawidłowo wykształcone. W ostatnich latach coraz częściej mówi się o niepełnosprawności, a wzrost zainteresowania nią zaowocował licznymi publikacjami z zakresu pedagogiki specjalnej. 

W mniejszym lub większym stopniu wyczepią one temat, nie wspominając nawet, że cześć z nich prezentuje teorie nie znajdujące odzwierciedlenia w badaniach lub prezentuje zagadnienia wybiórczo, wyciągając wnioski na podstawie zbyt małej liczby zmiennych. Na tle wszystkich książek, poruszających szeroko rozumiany temat niepełnosprawności, interesująco wygląda publikacja Oficyny Wydawniczej IMPULS, pt. „Pedagogika specjalna. Od tradycji do współczesności”, autorstwa Iwony Chrzanowskiej. Monografia, mimo iż zakresem merytorycznym może służyć jako podręcznik wszystkim studentom pedagogiki specjalnej oraz kierunków pokrewnych, to dzięki swojemu interdyscyplinarnemu, a także przekrojowemu podejściu do tematu, wychodzi poza przedmiot zainteresowań pedagogiki specjalnej. Czyni to książkę interesującą również dla praktyków – nauczycieli, psychologów, logopedów czy terapeutów. 

Jak sama autorka podkreśla, publikacja jest próbą ukazania wielowymiarowego dorobku naukowego w temacie tradycyjnych oraz nowych obszarów badań, skoncentrowanych na równoważeniu deficytów rozwojowych oraz konsekwencji zróżnicowania rozwojowego. Praca składa się z dwóch części, z których pierwsza dotyka zagadnień związanych z tradycyjnym ujęciem problematyki specjalnej, ukazując jej związek z innymi naukami, szczególnie z medycyną, psychologią oraz prawem i socjologią. Omówione zostały również główne rodzaje niepełnosprawności, wraz z podstawowymi pojęciami, czy charakterystyką funkcjonowania osób z daną niepełnosprawnością w przestrzeni społecznej. Znajdziemy tu zatem zagadnienia związane z niepełnosprawnością wzroku, uszkodzeniami słuchu, niepełnosprawnością intelektualną, chorobami przewlekłymi i niepełnosprawnością narządu ruchu, a także niedostosowaniem społecznym oraz zaburzeniami zachowania dzieci i młodzieży. 

W części drugiej książki Chrzanowska koncentruje się na współczesnych zagadnieniach pedagogiki specjalnej, w tym różnych paradygmatach, a szczególnie biologicznym i naukowym. Podkreśla również znaczenie normalizacji, oznaczającej tu propozycję tych samych warunków życia i funkcjonowania, jakie proponowane są pełnosprawnym obywatelom, a także konieczność stworzenia warunków do tego by ta normalizacja mogła zaistnieć. Autorka dotyka tematów związanych z wczesnym wspomaganiem rozwoju, autystycznym spektrum zaburzeń, uczniem ze szczególnymi potrzebami edukacyjnymi, a także miejscem osoby z niepełnosprawnością w różnych formach edukacji. Porusza również kwestię osoby z niepełnosprawnością w kontekście nowych technologii oraz zagadnienia związane z andragogiką i gerontologią specjalną (w tym szczególnie istotny i bliski mi osobiście temat funkcjonowania osób niepełnosprawnych na rynku pracy). 

Poruszane tematy i holistyczne podejście to tematu niepełnosprawności, a właściwie szeroko rozumianej pedagogiki specjalnej sprawia, że książka „Pedagogika specjalna. Od tradycji do współczesności” może służyć jako swego rodzaju kompendium wiedzy na temat niepełnosprawności, a także stanowić przyczynek do prowadzenia dalszych już, własnych badań nad wybranymi zagadnieniami. Mimo iż książka jest pozycją naukową, to jednak zastosowany przez autorkę język czyni ją zrozumiałą dla szerokiego grona odbiorców, co jest tym bardziej cenne, że zainteresowani lekturą mogą być również rodzice i rodzina osób z niepełnosprawnością.