M. Boiteux, A. Campitelli, N. Marconi, L. Simonato, G. Wiedmann „Watykan. Sztuka, architektura i ceremoniał”

Tytuł: Watykan. Sztuka, architektura i ceremoniał

Autorzy: M. Boiteux, A. Campitelli, N. Marconi, L. Simonato, G. Wiedmann 

Wydawnictwo: Jedność 

Najmniejsze państwo na świecie, którego powierzchnia wynosi 0,44 km2, a zamieszkują je głównie księża, zakonnicy i urzędnicy kościelni. O jakim państwie mowa? Oczywiście o Watykanie, niezależnym i niepodległym, z pełnią suwerennej władzy i jurysdykcji na terenie Stolicy Apostolskiej. Wiemy, że powstało ono na mocy przepisów, znanych pod nazwą „Traktaty laterańskie”, a które weszły w życie w dniu 7 czerwca 1929 roku. Niewiele brakowało do tego by Watykan nosił nazwę „Rzym Watykański”, jednak podczas negocjacji traktatów przyjęto nazwę zaproponowaną przez Benito Mussoliniego - Państwo Watykańskie. To wszystko są jednak fakty, które zupełnie nie oddają ani idei, ani specyfiki tego państwa. Jaka jest jego tajemnica? Jakie ceremoniały związane są z Watykanem? Na co zwrócić uwagę, skoro wiadomo, iż tak ważne dla kościoła i wiernych państwo nie byłoby w stanie funkcjonować bez szeregu instytucji, a także nieruchomości znajdujących się na terenie Włoch i cieszących się przywilejem eksterytorialności? 

Na część z tych pytań odpowiada najnowsza publikacja Wydawnictwa Jedność, pt. „Watykan. Sztuka, architektura i ceremoniał”. Autorzy: M. Boiteux, A. Campitelli, N. Marconi, L. Simonato oraz G. Wiedmann, zabierają nas w fascynującą podróż, koncentrując się głównie na epoce baroku, choć siłą rzeczy poruszając mnóstwo tematów, szczegółów i opowiadając o wydarzeniach nie tylko w epoce baroku się rozgrywających. Tym samym publikacja adresowana jest nie tylko do osób ceniących sobie tę epokę w dziejach historii, w tym historii sztuki czy architektury, ale do wszystkich, którzy zainteresowani są Watykanem i jego zabytkami, którzy z zachwytem patrzą na cuda, które wyszły spod rąk człowieka. To książka również dla przewodników, dziennikarzy, architektów, studentów historii sztuki, słowem wszystkich, którzy w zabytkach i ceremoniale Watykanu pragną znaleźć coś dla siebie. 

Album składa się z porywającego wprowadzenia Francesco Buranellego oraz pięciu rozdziałów stworzonych przez autorów, z których każdy jest wybitnym znawcą tematu. Rozdział pierwszy, „Ceremoniał. Potrzeba okazałości”, koncentruje się na tytułowych ceremoniałach, istniejących już od średniowiecza. Autor podkreśla, iż w oparciu o praktyki, powstała ideologia podlegająca nieustannym przemianom, w wyniku czego ceremoniał nabrał nowego, odpowiedniego do kontekstu i okoliczności znaczenia. Autor pisze między innymi, w jaki sposób udzielane było przez wieki papieskie błogosławieństwo, koncentrując się jednak na wspomnianym, barokowym aspekcie watykańskiego ceremoniału. 

Rozdział drugi opowiada o Bazylice św. Piotra, placu i kolumnadzie, od czasów papieża Juliusza II, który to w 1506 roku położył pierwszy kamień pod budowę nowego kościoła. Z kolei rozdział trzeci opisuje techniki budowlane stosowane przy wznoszeniu tej bazyliki. Rozdział czwarty omawia etapy powstawania Pałacu Apostolskiego w Watykanie, wraz ze szczegółami architektonicznymi, a także z omówieniem dekoracji. Autor zwraca jednak uwagę na fakt, iż za „barokowymi” dekoracjami Bazyliki św. Piotra nie poszło w parze nadawanie barokowego charakteru pałacowym wnętrzom. Wyjaśniona została również rola, jaką Pałac Watykański odgrywał. Natomiast dzięki rozdziałowi piątemu przenosimy się do zjawiskowych Ogrodów Watykańskich, przy formowaniu których największą chyba role odegrał pontyfikat Piusa IV. 

Wszystko to składa się na wspaniałą publikację, równie zwartą i stanowiącą spójną całość, jak poszczególne elementy zabudowy Watykanu. Barok, który miał duży wpływ na kierunek rozwoju Wiecznego Miasta, uformował i nadał charakterystycznych cech również architekturze Watykanu, co zostało podkreślone w albumie, zaś piękne zdjęcia dodatkowo nam to uświadamiają. Wyjątkowy charakter książki „Watykan. Sztuka, architektura i ceremoniał”, wydanej w dużym formacie, z zastosowaniem pięknej oprawy i wysokiej klasy papieru doskonale koresponduje zarówno z tematyką, jak i barokowym wydźwiękiem książki. To sprawia, iż jest to jedna z tych publikacji po które sięga się wielokrotnie i to nie tylko w poszukiwaniu informacji, ale również po to, by nasycić nią wzrok.