Peter Wohlleben "Duchowe życie zwierząt"

Tytuł: Duchowe życie zwierząt

Autor: Peter Wohlleben

Wydawnictwo: Otwarte

„Dusza...Wariant pierwszy opisuje duszę jako całość uczuć, doznań i myśli, które tworzą człowieka. Wariant drugi obejmuje niesubstancjalną część człowieka, która zgodnie z poglądami religijnymi żyje nawet po jego śmierci” – czytając te słowa Petera Wohllebena, autora bestsellerowej książki „Sekretne życie drzew” można się zastanawiać, nie tylko czym dusza jest, ale również nad tym, czy jej posiadanie jest domeną człowieka. Czy człowiek, jako jedyny współcześnie przedstawiciel rodzaju Homo posiada na duszę monopol? Czym objawia się jej obecność i dlaczego uparcie twierdzimy, że duszę posiada tylko człowiek, że zwierze jest jej z całą pewnością pozbawione?

Wiele razy mogliśmy się przekonać, że stwierdzenia o określonym sposobie rozumienia świata i odczuwania emocji przez zwierzęta, były mylne. Czy zatem możliwe, że mylimy się i w przypadku duszy? Być może sami będziemy sobie w stanie odpowiedzieć na to pytanie po lekturze wciągającej, a przy tym znacznie wyróżniającej się na wydawniczym rynku książki „Duchowe życie zwierząt”. W obliczu istnienia milionów chwytliwych tytułów i komercyjnych książek, Peter Wohlleben stworzył publikację, która – podobnie zresztą jak poprzednia – nie miała szans zaistnieć w świadomości czytelników. A jednak stało się tak, że książka nie tylko zaistniała, ale również rzesze odbiorców ją pokochały, za jej odmienność, duchowość, za świeżość spojrzenia na świat teoretycznie nam bliski, a jednak daleki. I choć wniosek, że świat zwierząt i ludzi nie dzieli znów tak wiele, może być dla niektórych zbyt kontrowersyjny, nie do przyjęcia, to jednak kolejne przykłady przytoczone przez autora dowodzą, że życie duchowe zwierząt, choć nieco inne od naszego, jest niezmiernie fascynujące.

Peter Wohlleben, po raz kolejny przedstawia przyrodę w fascynujący sposób, rozbudzając w nas ciekawość świata i pragnienie zgłębiania wszystkich jego tajemnic. Autor pisze o bezwzględności natury, eliminującej bez skrupułów słabsze jednostki, jako przykład podając wiewiórki. Te zachwycające nas stworzenia bez skrupułów raczą się największym swoim smakołykiem – pisklętami, niewzruszenie odbierając ptakom dzieci. To tylko jeden z wielu przykładów pokazujących przy okazji obłudę ludzi, pragnących widzieć w tej dzieciobójczyni wyłącznie urocze, puchate stworzonko wielbiące żołędzie. Prawda jest jednak taka, iż ocenianie zachowania zwierząt, posługując się naszymi kategoriami, jest pomyłką. Natura bowiem wyposażyła wszystkie zwierzęta w dobrze rozwinięte mechanizmy przetrwania, nie do nas zatem należy ferowanie wyroków, nie do nas kategoryzowanie przedstawicieli świata zwierząt, na tych dobrych i złych. 

Autor opisuje zachowania wielu gatunków zwierząt, ukazując nam nieznaną stronę ich natury i nieustannie zadziwiając czytelnika. Wohlleben odkrywa przed nami fenomen macierzyństwa u zwierząt, dowodzi instynktownego ich działania, zwracając jednocześnie na fakt, iż człowiek również w wielu przypadkach przypomina „automatycznie sterowanego biorobota”. Porusza również temat struktur mózgowych wspólnych dla człowieka i zwierzęcia, a także kwestie … miłości reprezentantów świata zwierząt do przedstawiciela Homo sapiens. Czytając o wdzięczności, niebywałej odwadze, wstydzie oraz wielu innych emocjach, odczuciach, zachowaniach, nie można oprzeć się wrażeniu, że świat ten jest człowiekowi bardzo bliski, zaś wiele zachowań, jest tożsamych ze światem ludzi.

Niezwykłe jest to, że Peterowi Wohllebenowi udało się uniknąć akademickiego tonu i moralizowania, lekko, ze swadą snuje on historie, które wydają się nam być niemożliwe, niegrzeczne, ale jednocześnie… tak człowiekowi bliskie. I choć można mieć wątpliwości, ile z wysnuwanych przez autora teorii ma naukowe podstawy, a ile jest życzeniem bądź hipotezą autora, to i tak książkę „Duchowe życie zwierząt” czyta się z wielkimi emocjami, koncentrując zarówno na samych bohaterach książki – zwierzętach, jak i na pięknej szacie graficznej. To wszystko czyni z książki nie tylko idealną lekturę dla osób zainteresowanych biologią, ale dla wszystkich doceniających pięknie wydane książki i niezwykle frapujący temat. Po zakończeniu publikacji nie ma chyba osoby, która nie tylko będzie wyczekiwała kolejnej książki autora, ale spojrzy inaczej na swojego czworonoga, zastanawiając się, co on czuj patrząc nam głęboko w oczy!

Recenzja powstała dzięki współpracy z MBP w Dąbrowie Górniczej.