Janina Koźbiel „Słowo i sens”

Tytuł: Słowo i sens

Autor: Janina Koźbiel

Wydawnictwo: JanKa

„Na początku było Słowo, a Słowo było u Boga, i Bogiem było Słowo” – czytamy w Ewangelii wg św. Jana, doceniając ponadczasowość tego stwierdzenia i głęboką mądrość z niego płynącą. Słowo może być potężną bronią, ale też może służyć do wyznania miłości, słowo zarówno rani, jak i leczy. Za pomocą słów się komunikujemy, ze słowami pracujemy, wykorzystując je do tworzenia niezapomnianych tekstów. O słowach możemy wreszcie rozmawiać, utrwalając te rozmowy tak, jak zrobiła to Janina Koźbiel, w niezwykle interesującej publikacji, która ukazała się nakładem wydawnictwa JanKa.

Książka „Słowo i sens” to kontynuacja koncepcji rozmów z ludźmi pióra, zapoczątkowanej tomem „Słowa i światy”. Długo przyszło nam czekać na niezwykle frapującą pozycję, która przybliża zarówno samych twórców, jak i ich dzieła, wyznawane wartości czy przekonania dotyczące roli i miejsca literatury w życiu społecznym. To pozycja dla wymagających czytelników, którzy znają sylwetki rozmówców, a jeśli nie – to otworzą się na poznanie postaci zaangażowanych w swoją pracę i mających swego rodzaju poczucie misji. 

„Słowo i sens” tworzy osiem rozmów z osobami, dobranymi według całkowicie subiektywnego klucza stosowanego przez autorkę. Znajdziemy tu przedstawicieli różnych szkół i gatunków literackich, ludzi o odmiennych poglądach na świat, choć jednakowo miłujących słowo. Tom otwiera rozmowa z Justyną Bargielską, poetką, prozaiczką, felietonistką, i – co ważne – matką, bowiem również o dzieciach jest w wywiadzie mowa. Spotkamy również Joannę Bartoń, która zadebiutowała w 2015 r. powieścią „Do niewidzenia, do niejutra”. W rozmowie z nią dotkniemy tematu najważniejszej ze sztuk, istnienia tabu czy też zainteresowania ludźmi.

Z kolei Marek Bieńczyk, historyk literatury, prozaik, eseista, mówi o wizji świata, niezdolności do tolerancji, a także o melancholii. Wyjątkowa jest rozmowa z Julią Hartwig, eseistką, poetką, autorką książek dla dzieci, która mówi o odpowiedzialności za to, co się pisze, o stosunku do życia i sztuce, która może zastąpić religię. Z kolei reporterka Hanna Krall zdradza swoje upodobania do sytuacji hipotetycznych, a także prowadzi rozważania na temat sensu życia i sposobów jego odzyskania. 

Z rozmowy z Andrzejem Stasiukiem, poetą, dramatopisarzem, współwłaścicielem wydawnictwa Czarne, dowiemy się, dlaczego – pomimo krążących opinii – nie jest buntownikiem, a także które książki ceni. Nie możemy jednak liczyć na wskazanie tytułów, bowiem „książka napisana już nic nie jest warta”. Olga Tokarczuk, poetka i prozaiczka, dostrzega rolę intuicji w swoim życiu, mówi ponadto o rozwoju, znaczeniu różnych czynników dla rozwoju wewnętrznego świata, cechach tworzonych przez siebie postaci oraz o roli tabu. Zbiór zamyka zapis rozmowy z Piotrem Tomaszukiem, reżyserem i autorem scenariuszy teatralnych. W trakcie konwersacji poruszana jest kwestia funkcjonowania słowa we współczesnym teatrze, równowagi pomiędzy dystansem a utożsamianiem się z bohaterami oraz przekraczania granic.

Lektura książki „Słowo i sens” to obcowanie ze słowem, z jego formą i znaczeniem, z możliwościami, ale i ograniczeniami, które ze sobą niesie. To sposób otwarcia się na świat, przybliżenia do ludzi pióra po to, by lepiej zrozumieć twórczość oraz samych twórców. To dyskurs dotyczący słowa i jego użycia, a także przygoda zarówno z codziennością, jak i z duchowymi doznaniami. Rozmówcy Janiny Koźbiel prezentują różne historie, różne spojrzenia na otaczająca nas rzeczywistość, niekiedy zmuszają do zmiany naszej perspektywy czy też do refleksji. W jednym jednak wszyscy się zgadzają – kiedy mówią o kreacji słowa, odczuwamy wzniosłość tematu i wachlarz emocji, które pociąga on za sobą.